Çek; hesap sahibinin(keşideci), bir muhataba(Banka) karşı düzenlediği, belirli bir tutarın, lehtara ödenmesi talimatını içeren kıymetli bir evraktır. Çek bir ödeme aracıdır ve çekte poliçede olduğu gibi kabul yoktur. Yine poliçe gibi keşideci, lehtar ve muhatap olmak üzere üçlü bir ilişki vardır. Çekte vade de yoktur. Vade yazılmış ise vade kaydı geçersiz olup çek geçerlidir. Çek görüldüğünde ödenir. Bu nedenle ibraz süreleri bulunmaktadır. Çekte faiz şartı da koyulamaz. Faiz yazılmışsa faiz geçersiz olup çek geçerlidir. Çekin kayıt veya şarta bağlanması halinde çek vasfını yitirir. Aynı zamanda birden çok düzenlenme tarihinin yazılmış olması halinde de senet çek vasfını yitirecektir. Keşidecinin çekin ödenmemesi halinde sorumlu olmayacağına ilişkin olarak kayıt konulmuş ise bu kayıtlar da yazılmamış sayılacaktır.

“…Ticaret Kanununa göre kıymetli evrak vasfında bir kambiyo senedi ve hukuki nitelikçe de bir havaledir. Bu havalenin yazılı şekilde yapılması, yasada aranan şekil şartlarını ve kayıtsız şartsız bir ödeme yetkisini içermesi gerekir. Çekte sıkı sıkıya şekle bağlılık esası geçerlidir. Zorunlu unsurlardan sadece birinin bile eksikliği çekin çek olma niteliğini ortadan kaldırır…” (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Esas: 2011/29563, Karar: 2012/15122)

Çekte bulunması gereken unsurlar şu şekildedir:

1) Zorunlu Şekli Unsurlar:

a) Senet metninde “çek” kelimesi ve eğer senet Türkçe’den başka bir dille yazılmış ise o dilde “çek” karşılığı olarak kullanılan kelime,

b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havale

c) Ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanı,

d) Düzenlenme tarih,

e) Düzenleyenin imzası,

f) Banka tarafından verilen seri numarası,

g) Karekod

2) Alternatif Zorunlu Şekli Unsurlar:

a)Düzenleme yeri

Düzenleme yeri çek üzerinden açıkça belirtilebilir. Eğer düzenlenme yeri açıkça gösterilmemiş ise çek, düzenleyenin adı ve soyadının yanında yazılı olan yerde düzenlenmiş sayılır. Düzenleyenin adının yanında da bir adres bulunmuyor ise çek kambiyo senedi olma vasfını yitirir.

b) Ödeme yeri

Çekte açıklık yoksa muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yer ödeme yeri sayılır. Muhatabın ticaret unvanı yanında birden fazla yer gösterildiği takdirde, çek, ilk gösterilen yerde ödenir. Böyle bir açıklık ve başka bir kayıt da yoksa çek muhatabın merkezinin bulunduğu yerde ödenir.

Çekte İbraz Süreleri

* Düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı ise ibraz süresi 10 gün,

* Düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı değil ise 1 ay,

Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler aynı kıtada sayılır ve ibraz süresi bu nedenle 1 aydır.

* Düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise 1 ay,

* Düzenleme yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalar ise 3 aydır.

Çekte Zamanaşımı

Hamilin, cirantalarla, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Çek borçlularından birinin diğerine karşı sahip olduğu başvurma hakları, bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.